(Takk til Os Senterparti v/ Einar Vevatne for god hjelp)
Senterpartiet er svært opptekne av eit godt oppvekstmiljø for barn og unge. Vi vil difor rette fokus på bruk av gummigranulat frå gamle bildekk i kunstgrasbaner av plast.
Granulat i plastgrasbaner inneheld meir enn 60 ulike kjemiske stoff, deriblant PAH - bindingar, og det blir brukt svært store mengder slike gummigranulat på idrettsplassar og leikeplassar.
PAH - bindingar står for Polysykliske aromatiske hydrokarbon (PAH), ofte kalla for tjørestoff. Dette stoffet blir blant anna brukt som mjuknar i bildekk. PAH- bindingar kan medføre svært negative helseeffektar, då dei er giftige og fleire av dei er kreftframkallande. Miljøverndepartementet har fastsett forbod mot bildekk med PAH bindingar frå 1. januar 2010 http://www.regjeringen.no/nn/dep/md/dokument/NOU-ar/2010/nou-2010-9.html?id=622877
Trondheim kommune har starta arbeidet med å kartlegge miljøgiftene og har så langt lagt ut ei tilråding på sine heimesider om ikkje å nytte kunstgrasbaner som inneheld resirkulerte bildekk. Etter det Trondheim kommune kjenner til er det berre utført kjemiske analyser av ei prøve av støytdempande matter i Noreg, og fem prøver av gummigranulat frå kunstgrasbaner
Analysane indikerer at begge typar produkt av resirkulert bildekk har et høgt innhald av HA - oljar (Høg Aromatiske oljar) som også er helsefarlig, PAH - bindingar, sink, krom og et moderat innhald av fenolar. http://www.nrk.no/nyheter/distrikt/nrk_trondelag/1.7877211
NIVA (Norsk Institutt for vassforsking) har konkludert med at fleire av giftene i resirkulerte gummigranulat fordampar til luft, mens andre lek til underliggjande jord og vidare til næraste vassdrag. http://www.niva.no/rapport?7C2024AAC9776E9FC125730A0066B974
Ifølge NRK har NILU (Norsk institutt for Luftforsking) undersøkt innelufta i tre innandørs kunstgrasbaner. Dei finn at bruk av gummigranulat frå oppmalte bildekk fører til en betydeleg belasting på innemiljø/klima.
Sålen i kunstgrasmatta drenerer ikkje slik som ei naturgrasbane eller grusbane. Derfor blir m.a. spytt, blod og snus liggande. Ved fall kan dette virvlast opp og komme i kontakt med luftvegar og kropp. 20. september 2008 kalla fagforbundet for fotballspelarar NISO kunstgrasbaner for smittebomber som fylgje av spytt, blod og sveitte. Der det ligg friidrettsbaner rundt kunstgrasbanane vil desse også vere råka av same miljøpåverknaden frå granulat som fortballspelarane. I følgje opplysningar frå idrettsseksjonen i Bergen kommune blir det sagt at det forsvinn om omlag eitt tonn granulat per bane per år, og dette må erstattast. Det vil seie at det forsvinn bortimot 1000 tonn oppmalte bildekk kvar år i Noreg.
Undersøkingar viser også at spelarar meiner kunstgraset er gått ut etter berre 2 år, samt at skadefrekvensen er langt høgare enn ved bruk av naturgras. http://www.niso.no/innhold/131/news-detail/nyheter/newsitemid/17315/niso-unders%F8kelsen-2009%3A-kunstgress-har-to-%E5rs-holdbarhet?redir=internal
Kunstgras er spesialavfall og skal avhendast etter eiga forskrift. Det kan virke forlokkande å ta i mot billeg og utrangert kunstgras, men når private lag og organisasjonar i kommunane tek i mot gamle kunstgrasbaner til ballbingar, leikeplassar og baner står vedkomande kommune igjen med det økonomiske ansvar for destruksjon. Det kan bli kostbart. I tillegg kan det vere brot på forbodet frå Miljøverndepartementet av 1. januar 2010 mot å bygge brukte kunstgrasbaner med gamle gummigranulat frå bildekk med PAH då dette vert å sjå på som eit nytt tiltak. Gamle kunstgrasdekker skal destruerast, og ikkje skjærast opp og nyttast i barn og unge sine fysiske nærområde. Brukt kunstgras er spesialavfall og skal avhendast etter eigen forskrift. Då dette handlar om barn og unge sitt oppvekstmiljø, må det stillast krav til leverandørar om å levere eit produkt som stettar strenge miljøkrav.
Vi meiner det må vere krav om datablad som fortel kva som er i kunstgraset.
Trondheim kommune har fått støtte frå Klima og Forureiningsdirektoratet (KUF) til å gjennomføre ei utvida undersøking av miljøgifter i fallunderlag og underliggande jord.
Spørsmål:
Kan byrådet opplyse om kor mange kunstgrasbaner som er etablert i Bergen kommune, inkludert private?
Har Bergen kommune datablad på alle kunstgrasbaner i Bergen? I så fall, kan byrådet seie noko om kva tilstand desse er i med omsyn til opphav og miljøgifter?
Vil byrådet vurdere å stoppe etablering av kunstgrasbaner til KLIF har lagt fram si analyse av tilhøva?
Forslag til vedtak:
Bystyret ber byrådet leggje fram ei sak om tilstanden på kommunen sine eigne kunstgrasbaner og dei som kommunen har tilsyn med. I denne saka bør det også takast med der gamle kunstgrasbaner har blitt brukt til anna formål (ballbingar, leikeplassar o.l.) Med bakgrunn i gjennomgangen ber bystyret om at byrådet fremjar forslag til aktuelle tiltak dersom og der dette er nødvendig.
